Zmiana adwokata w trakcie sprawy – kiedy i jak to zrobić zgodnie z prawem

Decyzja o wyborze adwokata to jedno z kluczowych działań podejmowanych przez osobę zaangażowaną w spór sądowy. Często wiąże się z zaufaniem, oczekiwaniami i nadzieją na skuteczne prowadzenie sprawy. Życie jednak pokazuje, że nawet najlepszy wybór może okazać się nietrafiony. Wówczas pojawia się pytanie: czy można zmienić adwokata w trakcie prowadzenia sprawy?

Czy zmiana adwokata w trakcie sprawy jest w ogóle możliwa?

W polskim porządku prawnym nie istnieją żadne przepisy, które zabraniałyby stronie postępowania zmiany adwokata w dowolnym momencie trwania sprawy. Zmiana adwokata w trakcie sprawy jest nie tylko dopuszczalna, ale stanowi wyraz zasady swobody wyboru pełnomocnika. Strona postępowania cywilnego, karnego czy administracyjnego ma pełne prawo do rezygnacji z usług aktualnego pełnomocnika i ustanowienia nowego – zarówno przed pierwszą rozprawą, jak i na jej zaawansowanym etapie.

Należy jednak pamiętać, że zmiana ta nie zwalnia strony z obowiązku dochowania wszelkich terminów procesowych oraz obowiązków wobec sądu. Kluczowe jest zachowanie ciągłości reprezentacji – szczególnie w sprawach, w których obowiązkowa jest obecność profesjonalnego pełnomocnika (np. przed Sądem Najwyższym). Brak adwokata w kluczowym momencie może skutkować poważnymi konsekwencjami procesowymi, w tym nieuwzględnieniem pisma czy nawet negatywnym rozstrzygnięciem sprawy.

Najczęstsze powody zmiany pełnomocnika procesowego

Zmiana adwokata nie jest zjawiskiem rzadkim. W praktyce występuje w wielu postępowaniach i ma różne podłoża. Do najczęściej spotykanych przyczyn należą:

• Brak zadowolenia z dotychczasowej współpracy – niezadowolenie z komunikacji, opóźnienia w odpowiedziach lub brak inicjatywy ze strony pełnomocnika.

• Różnice w strategii procesowej – klient może mieć inne wyobrażenie o kierunku prowadzenia sprawy niż jego adwokat.

• Utrata zaufania – kluczowy element każdej relacji klient–pełnomocnik; jego brak zwykle prowadzi do zakończenia współpracy.

• Zmiana sytuacji prawnej lub osobistej – np. zmiana miejsca zamieszkania lub przejęcie sprawy przez inną kancelarię wskutek rozwinięcia problemu na szerszą skalę.

• Względy finansowe – zbyt wysokie honorarium lub jego zmiana w trakcie trwania sprawy.

Warto jednak podkreślić, że każda zmiana adwokata powinna być przemyślana i poprzedzona analizą sytuacji procesowej. Nagła decyzja, bez odpowiedniego zabezpieczenia ciągłości reprezentacji, może przynieść więcej szkód niż pożytku.

Jak formalnie przeprowadzić zmianę adwokata podczas trwania postępowania?

Zmiana adwokata w trakcie prowadzenia sprawy wymaga dopełnienia określonych formalności procesowych, które są niezbędne do skutecznej reprezentacji strony przez nowego pełnomocnika. Kluczową czynnością jest udzielenie nowemu adwokatowi pełnomocnictwa procesowego – najlepiej w formie pisemnej, zawierającej dokładne oznaczenie sprawy, sądu oraz zakresu udzielonego upoważnienia. Dokument ten należy złożyć do akt sprawy, aby sąd oraz strona przeciwna miały wiedzę o zmianie reprezentanta.

Jednocześnie konieczne jest skuteczne wypowiedzenie pełnomocnictwa dotychczasowemu adwokatowi. W tym celu należy:

• sporządzić pisemne wypowiedzenie umowy o reprezentację (lub pełnomocnictwa procesowego),

• dostarczyć je do adwokata w sposób umożliwiający potwierdzenie odbioru (np. listem poleconym z potwierdzeniem),

• poinformować sąd o zakończeniu współpracy z dotychczasowym pełnomocnikiem.

Warto pamiętać, że zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego (art. 91 § 1 k.p.c.), dotychczasowy pełnomocnik ma obowiązek reprezentowania klienta jeszcze przez dwa tygodnie od momentu wypowiedzenia pełnomocnictwa – o ile nie zostanie on wcześniej zwolniony przez sąd z tego obowiązku. Celem tej regulacji jest zapewnienie stronie ochrony przed nagłą utratą reprezentacji w kluczowym momencie procesu.

Należy również zadbać o to, by nowy adwokat zapoznał się z aktami sprawy, ustaleniami dokonanymi przez poprzedniego pełnomocnika oraz obowiązującymi terminami procesowymi. Niedopilnowanie tych kwestii może skutkować negatywnymi skutkami procesowymi, które trudno będzie później odwrócić.

Skutki i ryzyka zmiany adwokata w toku sprawy sądowej

Zmiana pełnomocnika procesowego w toku sprawy może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje – wszystko zależy od momentu, w którym decyzja została podjęta, oraz od tego, jak została przeprowadzona. Zmiana adwokata w trakcie sprawy niesie za sobą określone ryzyka, które powinny zostać dokładnie przeanalizowane przed podjęciem decyzji. Oto najważniejsze z nich:

• Utrata ciągłości reprezentacji i potencjalna utrata terminu procesowego.

• Konieczność ponownego zapoznania się ze sprawą przez nowego adwokata, co może wydłużyć postępowanie.

• Dodatkowe koszty związane z wynagrodzeniem nowego pełnomocnika oraz ewentualnym rozliczeniem z poprzednim.

• Ryzyko niespójności strategii procesowej, jeśli nowy adwokat obrał zupełnie inny kierunek działania.

• Negatywny odbiór przez sąd, jeśli zmiana adwokata traktowana jest jako próba przedłużania postępowania.

Z drugiej strony, dobrze przemyślana i przeprowadzona zmiana może stanowić nowy impuls w sprawie – szczególnie, gdy dotychczasowy pełnomocnik nie wykazywał należytej aktywności lub nie reprezentował interesów klienta w sposób wystarczająco skuteczny.

Podsumowując, zmiana adwokata to krok dozwolony i nierzadko uzasadniony, ale wymagający rozwagi, znajomości procedur oraz odpowiedniego planowania. W przeciwnym razie może okazać się bardziej problemem niż rozwiązaniem.

Więcej na ten temat: adwokat Tarnowskie Góry.