Mity o rozbijaniu zwapnień – jak naprawdę działa fala uderzeniowa na ścięgna i przyczepy

Wapnienia w ścięgnach i przyczepach to problem, który od lat budzi emocje zarówno wśród pacjentów, jak i terapeutów. W obiegowej opinii utrwaliło się przekonanie, że zabieg fali uderzeniowej działa jak młotek, który „rozbija” twarde złogi wapnia niczym kamień. Tymczasem nauka i praktyka kliniczna pokazują, że mechanizm jest znacznie bardziej złożony. Aby zrozumieć, jak naprawdę przebiega proces leczenia, trzeba przyjrzeć się biologii ścięgien, sposobowi powstawania zwapnień oraz temu, co rzeczywiście dzieje się w tkankach pod wpływem energii akustycznej.

Skąd biorą się zwapnienia w ścięgnach i przyczepach

Proces odkładania się wapnia w ścięgnach nie jest przypadkowy. Zwapnienia powstają najczęściej w wyniku mikrourazów, przewlekłych przeciążeń lub zaburzeń ukrwienia w rejonie przyczepu mięśniowego. Gdy dochodzi do powtarzających się mikrouszkodzeń, organizm reaguje stanem zapalnym, a ten uruchamia kaskadę procesów naprawczych. W niektórych przypadkach fibroblasty, czyli komórki odpowiedzialne za odbudowę tkanki łącznej, zaczynają produkować nieprawidłowe struktury kolagenowe i sprzyjają lokalnemu odkładaniu się soli wapnia.

Najczęściej zwapnienia pojawiają się w obrębie stożka rotatorów w barku, przyczepie ścięgna Achillesa, a także w okolicy biodra czy łokcia. Wbrew pozorom nie zawsze są one przyczyną bólu – w wielu przypadkach złogi wapnia odkrywane są przypadkowo podczas badań obrazowych. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy procesowi towarzyszy ostry stan zapalny lub ucisk mechaniczny na okoliczne struktury.

Warto podkreślić, że zwapnienia przechodzą przez kilka etapów: od fazy formowania, przez fazę resorpcji, aż po fazę naprawczą. Organizm często potrafi sam „wchłonąć” złóg wapnia, a rolą fizjoterapii jest wspomaganie tego naturalnego procesu, a nie jego brutalne przyspieszanie.

Na czym polega działanie fali uderzeniowej w terapii tkanek miękkich

Fala uderzeniowa (ang. Shockwave Therapy) to zaawansowana metoda fizykalna, w której do tkanek kierowana jest seria impulsów akustycznych o bardzo wysokim ciśnieniu. W odróżnieniu od tradycyjnych form masażu czy ultradźwięków, energia fali wnika głęboko w struktury mięśniowo-ścięgniste, oddziałując zarówno na poziomie komórkowym, jak i naczyniowym.

Jej działanie opiera się na kilku kluczowych mechanizmach:

• Mikrostymulacja metaboliczna – fala pobudza lokalny metabolizm, zwiększa przepływ krwi i przyspiesza usuwanie produktów zapalnych.

• Aktywacja czynników wzrostu – energia akustyczna stymuluje komórki do produkcji substancji wspierających regenerację, takich jak VEGF czy eNOS.

• Neomodulacja bólu – dochodzi do chwilowej depolaryzacji zakończeń nerwowych, co ogranicza przewodzenie impulsów bólowych.

• Pobudzenie osteogenezy i angiogenezy – w tkankach dochodzi do mikroprzebudowy, powstawania nowych naczyń włosowatych i poprawy odżywienia struktur.

Nie „rozbija” ona wapnia w sensie mechanicznym, lecz inicjuje szereg reakcji biologicznych, które prowadzą do jego naturalnej resorpcji. To właśnie różni nowoczesne podejście terapeutyczne od przestarzałego, czysto mechanicznego myślenia o leczeniu tkanek.

Mity o „rozbijaniu zwapnień” – co naprawdę dzieje się w strukturze ścięgna

Jednym z najczęściej powtarzanych mitów jest przekonanie, że fala uderzeniowa dosłownie „rozbija” zwapnienia niczym kamień w nerkach. To uproszczenie, które nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych. Energia akustyczna używana w terapii nie jest w stanie rozkruszyć złogów wapnia w sposób mechaniczny, ponieważ ich struktura i gęstość są zupełnie inne niż w przypadku kamieni nerkowych. Co więcej, takie „rozbijanie” mogłoby doprowadzić do uszkodzeń tkanek, mikropęknięć i jeszcze większego stanu zapalnego.

W rzeczywistości pod wpływem impulsów fali zachodzą procesy biologiczne i fizykochemiczne, które prowadzą do resorpcji wapnia. W miejscu działania dochodzi do chwilowego zwiększenia przepuszczalności błon komórkowych i uwolnienia mediatorów, takich jak prostaglandyny czy cytokiny. Te substancje stymulują komórki układu odpornościowego do „sprzątania” złogu i odbudowy zdrowej tkanki.

Pod wpływem terapii wzrasta również liczba fibroblastów oraz osteoklastów – komórek odpowiedzialnych za przebudowę tkanek i usuwanie zbędnych depozytów. Z czasem dochodzi do stopniowego zmniejszania się zwapnienia, aż do jego całkowitego wchłonięcia. Ten proces może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od wieku pacjenta, stopnia zwapnienia i intensywności terapii.

Warto też podkreślić, że zbyt intensywna lub źle dobrana terapia może przynieść odwrotny skutek – zamiast regeneracji może dojść do przeciążenia ścięgien i wtórnych stanów zapalnych. Dlatego kluczowe jest odpowiednie dobranie parametrów zabiegu: częstotliwości, ciśnienia, liczby impulsów oraz odstępów między sesjami.

Kiedy fala uderzeniowa pomaga, a kiedy może zaszkodzić

Fala uderzeniowa to narzędzie o dużym potencjale terapeutycznym, jednak jej skuteczność zależy od właściwego zastosowania i diagnozy. Istnieją sytuacje, w których przynosi znakomite efekty, oraz takie, w których może spowodować nasilenie dolegliwości.

Najczęściej przynosi poprawę w przypadkach:

• zwapnień w obrębie stożka rotatorów barku,

• przewlekłych entezopatii (np. łokieć tenisisty, kolano skoczka),

• zapaleń ścięgna Achillesa,

• bólu powięzi podeszwowej,

• przewlekłych tendinopatii, w których doszło do spowolnienia procesów naprawczych.

Z kolei ostrożność jest konieczna, gdy pacjent cierpi na zaburzenia krzepnięcia, ma wszczepiony rozrusznik serca, aktywny stan zapalny, infekcję lub świeże złamanie. W takich przypadkach intensywna fala akustyczna mogłaby zakłócić naturalne procesy gojenia.

Należy też pamiętać, że skuteczność terapii zależy od kompleksowego podejścia. Fala uderzeniowa powinna być elementem szerszego programu rehabilitacyjnego obejmującego terapię manualną, ćwiczenia ekscentryczne, pracę nad stabilizacją oraz korektę wzorców ruchowych. Dopiero takie połączenie daje trwały efekt, ponieważ przywraca równowagę w całym układzie mięśniowo-ścięgnistym, a nie tylko w miejscu bólu.

W ujęciu naukowym można więc powiedzieć, że fala uderzeniowa nie rozbija zwapnień, lecz pobudza organizm do ich samodzielnego usuwania. Działa jak precyzyjny impuls biologiczny, który uruchamia naturalne procesy regeneracyjne – i to właśnie w tym tkwi jej prawdziwa siła terapeutyczna.

Więcej: https://uderzeniowafala.pl – fala uderzeniowa Łódź

[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady lekarza.