Dlaczego niektórzy ludzie są bardziej podatni na hipnozę i jakie czynniki na to wpływają

Hipnoza od dawna fascynuje naukowców i psychologów, ale także budzi wiele mitów i nieporozumień. Niektórzy ludzie wchodzą w stan hipnotyczny niemal natychmiast, inni natomiast nie reagują na sugestie hipnotyzera. Co sprawia, że jedni są bardziej podatni na hipnozę, a inni pozostają niewzruszeni? Okazuje się, że wpływ na to ma wiele czynników, od osobowości, przez strukturę mózgu, aż po zdolność koncentracji.

Czym jest hipnoza i jak działa na umysł

Hipnoza to naturalny stan umysłu, który polega na głębokim relaksie i skupieniu uwagi na określonym bodźcu. Choć wielu ludzi myśli o niej jako o czymś nadzwyczajnym, w rzeczywistości doświadczamy jej na co dzień. Gdy całkowicie pochłania nas film lub książka, gdy „odpływamy” myślami podczas długiej jazdy samochodem – to właśnie są stany przypominające hipnozę.

Podczas sesji hipnotycznej terapeuta prowadzi pacjenta przez proces indukcji hipnozy, który stopniowo wprowadza go w stan głębokiego skupienia. W tym czasie zmienia się aktywność mózgu – fale mózgowe przechodzą z fal beta (charakterystycznych dla stanu czuwania) na fale alfa i theta, które są związane z relaksem i podwyższoną podatnością na sugestie.

Ważne jest, że osoba poddana hipnozie nie traci kontroli nad sobą. Podatność na hipnozę nie oznacza, że ktoś może zostać zmuszony do robienia rzeczy wbrew swojej woli. Mózg nadal działa racjonalnie, ale jest bardziej otwarty na sugestie, co pozwala np. skutecznie pracować nad zmianą nawyków, redukcją stresu czy nawet kontrolą bólu.

Najważniejsze czynniki wpływające na podatność na hipnozę

Nie każdy człowiek reaguje na hipnozę w ten sam sposób. Badania wykazały, że około 10-15% populacji jest wyjątkowo podatna na hipnozę, podczas gdy kolejne 10-20% jest na nią niemal całkowicie odporne. Reszta ludzi plasuje się gdzieś pomiędzy. Co wpływa na to, że jedni mogą łatwo wejść w stan hipnozy, a inni nie?

Najważniejsze czynniki to:

• Zdolność do absorpcji uwagi – osoby, które łatwo zatracają się w filmach, książkach lub marzeniach, mają większą skłonność do hipnozy.
• Poziom sugestywności – ludzie bardziej otwarci na nowe doświadczenia i skłonni do poddawania się wpływom innych, częściej poddają się hipnozie.
• Stan emocjonalny – stres i lęk mogą zarówno ułatwić, jak i utrudnić wejście w stan hipnozy. Jeśli ktoś ufa hipnotyzerowi i jest zrelaksowany, łatwiej osiągnie trans.
• Zaufanie i gotowość – jeśli ktoś nie wierzy w hipnozę lub się jej obawia, prawdopodobnie nie pozwoli sobie na wejście w ten stan.
• Inteligencja i zdolność koncentracji – choć może się to wydawać paradoksalne, inteligentne osoby, które potrafią mocno się skupić, często łatwiej wchodzą w hipnozę.

Ważne jest, że podatność na hipnozę nie zależy od słabej woli czy łatwowierności. To raczej umiejętność wchodzenia w głęboki stan relaksu i skupienia, co może być wykorzystywane w terapii i rozwoju osobistym.

Podatność na hipnozę a struktura mózgu

Naukowcy od lat badają, czy podatność na hipnozę ma swoje podstawy w biologii mózgu. Okazuje się, że budowa i funkcjonowanie mózgu mogą odgrywać kluczową rolę w tym, jak łatwo dana osoba wchodzi w stan hipnotyczny.

Badania przeprowadzone z użyciem funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) wykazały, że osoby podatne na hipnozę mają specyficzne cechy aktywności neuronalnej. Najważniejsze różnice obejmują:

• Silniejsze połączenia między korą przedczołową a wyspą – te obszary odpowiadają za kontrolę uwagi i regulację emocji. Silniejsze połączenie oznacza, że dana osoba może łatwiej skupić się na sugestiach i ignorować bodźce zewnętrzne.
• Zmniejszoną aktywność w grzbietowym przednim zakręcie obręczy – to część mózgu odpowiedzialna za autorefleksję i analizowanie sytuacji. Kiedy jej aktywność jest obniżona, ludzie łatwiej poddają się sugestiom, ponieważ mniej analizują i kwestionują to, co się dzieje.
• Zwiększoną aktywność w sieci saliencji – ta sieć decyduje, na co zwracamy uwagę, a co ignorujemy. W stanie hipnozy pomaga ona wyłączać bodźce rozpraszające i koncentrować się na sugestiach hipnotyzera.

Podatność na hipnozę nie jest związana z inteligencją czy osobowością, choć często osoby kreatywne i o dużej wyobraźni okazują się bardziej podatne. Jest to raczej „cecha neuronalna”, którą każdy ma w różnym stopniu.

Co ciekawe, niektóre badania sugerują, że podatność na hipnozę może być dziedziczna. Jeśli ktoś w rodzinie łatwo wchodzi w stan hipnozy, istnieje większe prawdopodobieństwo, że inni członkowie rodziny również będą wykazywać podobną zdolność.

Czy można zwiększyć podatność na hipnozę i jak to zrobić

Chociaż podatność na hipnozę jest częściowo związana z budową mózgu, istnieją sposoby, które mogą pomóc zwiększyć zdolność do wchodzenia w ten stan. Wiele osób, które początkowo miały trudności z hipnozą, z czasem uczy się, jak skuteczniej osiągać stan transu.

Oto kilka metod, które mogą pomóc w zwiększeniu podatności na hipnozę:

• Trening relaksacyjny – techniki oddechowe, medytacja i joga pomagają wyciszyć umysł i zwiększyć zdolność do koncentracji.
• Ćwiczenie wizualizacji – wyobrażanie sobie scen i sytuacji, np. spaceru po lesie czy pływania w ciepłym morzu, wzmacnia zdolność do skupiania uwagi i podążania za sugestiami.
• Regularne sesje hipnotyczne – im częściej ktoś poddaje się hipnozie, tym łatwiej osiąga stan transu w przyszłości. Mózg „uczy się” wchodzić w ten stan coraz szybciej.
• Otwartość na doświadczenia – osoby, które z góry nastawiają się sceptycznie, zwykle mają trudności z wejściem w hipnozę. Jeśli podejdziemy do tego z otwartym umysłem, zwiększymy swoje szanse na sukces.
• Zmniejszenie wewnętrznego krytyka – nadmierne analizowanie i kontrolowanie wszystkiego utrudnia wejście w stan hipnozy. Nauka „odpuszczania” i zaufania procesowi jest kluczowa.

Nie każdy osiągnie wysoki poziom podatności na hipnozę, ale większość ludzi może zwiększyć swoją zdolność do wchodzenia w stan hipnotyczny poprzez ćwiczenia i praktykę. Dzięki temu hipnoza może stać się skutecznym narzędziem do redukcji stresu, zmiany nawyków czy poprawy zdrowia psychicznego.

Podatność na hipnozę to nie magia ani tajemnicza zdolność – to cecha naszego umysłu, którą można rozwijać i wykorzystywać w sposób świadomy.

Artykuł powstał przy współpracy z: psycholog traumy.

[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady lekarza.